Жанрава-стылёвая адметнасць «Я»-рамана ў беларускай прозе (на прыкладзе твораў «Не аднойчы забіты» Уладзіслава Рубанава і «Сцяна» Сакрата Яновіча)

Abstract

У апошняй трэці ХХ ст. раманісты эксперыментуюць з мастацкай формай, імкнуцца ўключыць чытача ў працэс сатворчасці, актуалізаваць успрыманне твора. У замежным літаратуразнаўстве распрацоўвалася тэорыя «Я»-рамана, у якім ускладняецца мастацкая роля апавядальніка, вядзецца аповед ад першай асобы, што прадвызначае значныя ідэйна-зместавыя карэктывы. Скіраванасць на суб’ектыўнае ўзнаўленне рэчаіснасці, увага да лёсу аднаго героя ў раманах «Не аднойчы забіты» У. Рубанава і «Сцяна» С. Яновіча выяўляе тыпалагічнае падабенства твораў, на прыкладзе якіх мажліва прасачыць жанрава-стылёвую адметнасць «Я»-рамана ў беларускай прозе. У цэнтры ўвагі абодвух пісьменнікаў знаходзіцца галоўны герой, які выступае не толькі аб’ектам адлюстравання, але і назіральнікам, які ацэньвае грамадскія патрэбы і грамадскія заганы, з’яўляецца носьбітам аўтарскай сімпатыі, што збліжае асобу героя і асобу аўтара.