Суфіксальнае ўтварэнне беларускіх філасофскіх і сацыялагічных тэрмінаў

Abstract

Аналізуецца беларуская філасофская і сацыялагічная тэрміналогія: гісторыя яе фарміравання, ступень кадыфікаванасці, спосабы ўтварэння. Мэтай аналізу з’яўляецца вызначэнне найбольш прадуктыўных словаўтваральных тыпаўу межах суфіксацыі. Фактычны матэрыял выбраны з лексікаграфічных прац ад 1920-хх гг. і да 2011 г. Выяўлены найбольш прадуктыўныя для беларускіх філасофскіх і сацыялагічных тэрмінаў словаўтваральныя фарманты: -асць (-асьць), -ств(а)/-цтв(а), а таксама -ік/-нік/-льнік для Nomina Agentis. У сучасны перыяд расце прадуктыўнасць запазычаных суфіксаў -ізм/-ызм, -ацыj- у сувязі з агульнай тэндэнцыяй да інтэрнацыяналізацыі. Некаторыя тэрмінаўтварэнні 1920-х гг. выйшлі з актыўнага ўжытку. Анализируется белорусская философская и социологическая терминология: история ее формирования, степень кодифицированности, способы образования. Целью анализа является выявление наиболее продуктивных словообразовательных типов в рамках суффиксации. Фактический материал выбран из лексикографических работ от 1920-х гг. и по 2011 г. В результате выявлены наиболее продуктивные для белорусских философских и социологических терминов словообразовательные форманты -асць (-асьць), -ств(а)/-цтв(а), а также -ик/-ник/-льник для Nomina Agentis. На современном этапе растёт продуктивность заимствованных суффиксов -ізм/-ызм, -ацыj- в связи с общей тенденцией к интернационализации. Некоторые терминообразования 1920-х гг. вышли из активного употребления. The article dwells on Belarusian philosophical and sociological terminology, the history of its formation, the level of its codification and the ways of derivation. The aim is to reveal the most productive suffix derivation types for Belarusian sociological and philosophical terms. The research materials were derived from lexicographical works from the 1920s up to 2011. The most productive word-formation formants were singled out after the analysis: -asts’ / -as’ts’, -stv(a)/-tstv(a); -ik/-nik/-l’nik for Nomina Agentis. The productivity of the word-formation suffixes -ism/-ysm, -atsyj- has recently increased due to the general tendency to internationalization. Some terms coined in the 1920s left the active vocabulary of the Belarusian language.