Семантычныя зрухі пры адаптацыі іншамоўных слоў (на прыкладзе англіцызмаў)

Abstract

Ва ўводзінах абазначаны аб’ект даследавання – іншамоўныя запазычанні ў беларускай мове, якія функцыянуюць у масмедыйным дыскурсе. Мэта даследавання – выявіць семантычныя зрухі ў структуры значэння запазычаных англіцызмаў. Матэрыялам для артыкула паслужылі іншамоўныя запазычанні з англійскай мовы, выбраныя з медыятэкстаў на партале zviazda.by за 2018–2023 гг. Навуковая навізна заключаецца ў вызначэнні і комплексным апісанні семантычных змяненняў у структуры запазычаных англіцызмаў. У асноўнай частцы класіфікаваны асаблівасці семантычнай адаптацыі англіцызмаў. Тэарэтычнай падставай для праведзенага даследавання паслужыла канцэпцыя значэння, распрацаваная В.А. Пішчальнікавай. Значэнне разумеецца як ўстойлівая, але ўнутрана дынамічная структура, якая рэалізуе пэўны спосаб пазнання рэчаіснасці і суадносіцца з пэўным гукавым вобразам, які і ўваходзіць у значэнне, і сімвалізуе яго. Сістэма значэння ўключае цела знака – паняційны комплекс – прадметны змест – асацыяцыйны комплекс – эмацыйны комплекс – ацэначны комплекс. У запазычанага слова з’яўляюцца новыя паняційныя і/ці канататыўныя кампаненты, якія змяняюць яго семантычную структуру. Акрамя таго, змяняецца ступень выяўленасці той ці іншай прыметы; на першы план высоўваецца прымета, якая не з’яўляецца дамінуючай у прататыпа. У заключэнні падведзены вынікі праведзенага даследавання, вызначаны тыпы семантычных зрухаў у сістэме іх значэння. Вобласць прымянення атрыманых вынікаў – лексікалогія, семасіялогія, тэорыя моўных кантактаў. The introduction indicates the object of the study – foreign language borrowings in the Belarusian language that function in mass media discourse. The purpose оf the research is to reveal semantic shifts in the meaning structure of borrowed Anglicisms. The material for the article is foreign loanwords from the English language, selected from media texts on the site zviazda.by in the period of 2018–2023. The scientific novelty lies in the definition and comprehensive description of semantic changes in the structure of borrowed Anglicisms. In the main part, the peculiarities of the semantic adaptation of Anglicisms are classified. The concept of meaning developed by V.A. Pischalnikova served as the theoretical basis for the research. Meaning is understood as a stable, but internally dynamic structure, which implements a certain way of cognition and is related to a certain sound image, which is both constitutes a part of the meaning and symbolizes it. The meaning system includes the body of the sign – conceptual complex – referent content – associative complex – emotional complex – evaluative complex. A borrowed word has new conceptual and/or connotative components that change its semantic structure. In addition, the degree of manifestation of this or that semantic feature may change; a feature, that is not dominant in the prototype, may come to the foreground. The conclusion summarizes the results of the conducted research, defines the types of semantic shifts in the system of their meaning. The field of application of the obtained results is lexicology, semosiology, theory of language contacts.